Lichthinder is een veel voorkomend probleem rondom sportaccommodaties. Met name voor sportaccommodaties in stedelijke gebieden. De omwonenden van de accommodatie wil je zoveel mogelijk te vriend houden en de lichthinder beperken. Maar wat is lichthinder eigenlijk? Wat zijn de eisen? En het belangrijkste, hoe kun je het voorkomen?
Wat is lichthinder?
Lichthinder is overlast die veroorzaakt wordt door kunstlicht, in dit geval van sportveldverlichting. De overlast die ervaren kan worden is verblinding of verlichting die op huizen schijnt in de avond. Waarbij de duisternis in de nacht verminderd kan worden door bijvoorbeeld sportveldverlichting. Op de foto hieronder een voorbeeld van lichthinder en lichtvervuiling.
In het activiteitenbesluit van Milieubeheer staat wanneer de verlichting op een sportveld mag branden. De verlichting op een sportveld moet uitgeschakeld zijn op de volgende momenten:
-Tussen 23:00 uur ’s avonds en 7:00 uur ’s ochtends.
-Op de momenten dat er niet gesport wordt op de accommodatie.
-Op de tijden dat er geen onderhoud uitgevoerd wordt.
Het is wel mogelijk om een vergunning aan te vragen om de verlichting langer te laten branden, bijvoorbeeld bij het spelen van een toernooi. Dan kan er gebruik gemaakt worden van de zogenaamde 12-dagenregeling. Dit is een bevoegdheid die door de gemeente verstrekt moet worden.
Wat zijn de eisen?
Er wordt vaak gezegd dat het voordeel van ledverlichting is, dat het heel precies uit te richten is zodat er nauwelijks nog lichthinder wordt ervaren. Toch is er nog steeds in veel gevallen sprake van lichthinder, óók bij ledverlichting.
De lichthinder van ledverlichting op sportvelden kan in twee categorieën onderscheiden worden:
-De hoeveelheid licht dat buiten het speelveld of baan valt, dit wordt uitgedrukt in ‘het aantal lux op de gevel’
-De sterkte van het licht waar van afstand in gekeken wordt in ‘candela per armatuur’
Wet Milieubeheer
In het kader van de Wet Milieubeheer, zijn verschillende eisen vanuit de NSVV waar de verlichting van een sportaccommodatie aan moet voldoen. Bij deze wordt er onderscheid gemaakt tussen vijf verschillende zones:
-E0, de zogenaamde ‘dark sky parken’. Hier zijn er in Nederland slechts twee van, het Nationaal Park Lauwersmeer op de grens tussen Friesland en Groningen en de Boschplaat op Terschelling. Hier is het niet toegestaan om een vorm van ledverlichting te installeren.
-E1, dit noemen ze het natuurgebied. Als de accommodatie bijvoorbeeld in een bosrijke omgeving ligt dient hier rekening gehouden te worden met de verlichting. Zo mag er ’s nachts slechts 0,1 lux gemeten worden op de gevel en geen candela per armatuur.
-E2, het landelijk gebied. Hier mag tussen 23:00 uur ’s avonds en 7:00 uur 1 lux gemeten worden op de gevel en mag de lichtsterkte van een armatuur 500 candela bedragen. Overdag zijn de eisen hiervan wat anders en is er meer lux en candela toegestaan.
-E3, wordt gedefinieerd als stedelijk gebied waar veel sportaccommodaties vaak in liggen. Hier is het toegestaan om 2 lux te meten op de gevel en moet de verlichtingssterkte van het armatuur tussen de 600 en de 1.000 candela liggen. Tussen 7:00 uur en 23:00 mag dit 10 lux zijn en mag de candela tussen de 2.500 en de 10.000 zijn.
-E4, het stadcentrum en industriegebied. In deze zone zijn de hoogste waardes toegestaan als het gaat om lux op de gevel en candela per armatuur. Er mag tussen 23:00 uur en 7:00 uur maximaal 5 lux gemeten worden op de gevel en de candela moet tussen de 1.000 en 2.500 zijn.
Wat doen wij tegen lichthinder?
Bij het maken van onze lichtplannen houden wij er uiteraard rekening mee, dat de buurt zo min mogelijk last ondervindt van de ledverlichting die geïnstalleerd gaat worden. Daarbij maken wij ook een lichthinderberekening als dit nodig is, zodat er aangetoond kan worden dat er aan de gestelde eisen voldaan kan worden. Mocht in de praktijk blijken dat er toch nog hinder ervaren wordt, gaan wij met de afstelling kijken hoe we dit kunnen verminderen.
Als er bij jouw sportvereniging iets gaat veranderen is het verstandig om de buurt van tevoren in te lichten. Het is soms handig om hier een avond voor te organiseren om te informeren wat er gaat gebeuren en kunnen wij de lichthinderberekening toelichten. Zo kan de discussie achteraf wellicht voorkomen worden.
Daarnaast hebben wij een nieuw armatuur, genaamd DarkLicht, wat een groot deel van de lichthinder problemen oplost. Door de horizontale afstelling van het armatuur en de unieke reflectormodules ontstaat er nauwelijks lichthinder. De verlichting heeft zijn volledige efficiëntie op het veld en er is nauwelijks strooilicht buitenom het veld door de afgekapte bundel. Door de reflectormodules kan er ook niet direct in de lichtbron gekeken worden, daardoor word je niet verblindt als je in het armatuur kijkt. DarkLicht armaturen zijn dé oplossing voor sportverenigingen in stedelijk gebied of die al last hebben van lichthinder. Op onderstaande foto zie je links een sportveld met conventionele verlichting en rechts een sportveld met ons nieuwe DarkLicht armatuur zonder enige vorm van lichthinder!
Meer informatie over lichthinder kan je vinden op de website van de NSVV
Voor een voorbeeldproject waar wij succesvol en zonder lichthinder LED-verlichting realiseerden verwijzen wij je graag naar dit artikel.